สภาพชีวิตในอวกาศ

            ยานอวกาศที่ขึ้นไปโคจรรอบโลกหรือออกไปสู่อวกาศได้จะมีสภาพชีวิตในอวกาศที่แตกต่างจากโลกอย่างสิ้นเชิง โดยมีสภาพที่แตกต่างกันดังนี้

            - สภาพไร้น้ำหนัก วัตถุที่อยู่บนพื้นโลกกับวัตถุเมื่ออยู่สูงจากพื้นโลก แรงโน้มถ่วงของโลกจะกระทำกับวัตถุทั้ง 2 กรณีไม่เท่ากัน วัตถุยิ่งสูงจากพื้นโลกแรงโน้มถ่วงของโลกที่กระทำต่อวัตถุยิ่งมีน้อยลง แสดงว่าน้ำหนักของวัตถุมีค่าน้อยกว่าเมื่ออยู่บนพื้นโลก ดังนั้นถ้าวัตถุอยู่ห่างจากโลกเป็นระยะไกลมากๆ จนกระทั่งแรงโน้มถ่วงของโลกส่งไปไม่ถึง จะทำให้วัตถุไม่มีน้ำหนัก จึงกล่าวได้ว่า "วัตถุอยู่ในสภาพไร้น้ำหนัก"

การที่นักบินอวกาศอยู่ในสภาพเสมือนไร้น้ำหนักเป็นระยะเวลานาน มีผลทำให้กล้ามเนื้อออกแรงน้อยกว่าปกติ และนอกจากนั้นของเหลวในร่างกายจะเคลื่อนตัวจากร่างกายส่วนล่างมายังร่างกายส่วนบนอีกด้วย ดังนั้น นักบินอวกาศจึงต้องออกกำลังกายเสมอเพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อแข็งแรง ไม่เกิดอาการกล้ามเนื้อลีบ และนอกจากนี้ยังช่วยให้ระบบสูบฉีดโลหิตทำงานได้ตามปกติ

            - สภาพความดันและอุณหภูมิ มนุษย์อวกาศนอกจากจะต้องเผชิญกับสภาพเสมือนไร้น้ำหนักในยานอวกาศแล้ว ยังต้องเผชิญกับสภาพต่างๆ อีกหลายประการในขณะออกปฏิบัติงานนอกยานอวกาศ

รูปแสดงชุดนักบินอวกาศ

ตามปกติความดันโลหิตภายในร่างกายของคนเรานั้นถูกปรับให้สมดุลกับความดันปกติของอากาศบนพื้นโลก แต่ถ้าความดันอากาศเปลี่ยนไปมากจนร่างกายไม่สามารถปรับตัวได้ก็จะเกิดอันตรายต่อร่างกาย เช่น ที่ระดับความสูงประมาณ 800 กิโลเมตรจากพื้นผิวโลก เป็นบริเวณที่อากาศเบาบางมาก ความดันอากาศจึงต่ำ ความดันโลหิตในร่างกายจึงมีค่ามากกว่าความดันอากาศบริเวณนั้น ซึ่งอาจจะทำให้เส้นโลหิตแตกถึงแก่ความตายได้ ดังนั้นจึงมีวิธีป้องกันให้นักบินอวกาศปลอดภัยจากสภาพนี้ วิธีการหนึ่งก็คือการสวมชุดอวกาศซึ่งสร้างและออกแบบให้ปรับสภาพความดันได้ และนอกจากนี้ยังช่วยป้องกันพลังงานความร้อนและรังสีต่างๆ จากดวงอาทิตย์ รวมทั้งสภาพอื่นๆ ที่จะเป็นอันตรายต่อนักบินอวกาศ

ภาวะแวดล้อมทั่วไป

            ภาวะแวดล้อมที่นักบินอวกาศจะต้องประสบในการปฏิบัติงาน การรับประทานอาหาร การดื่มน้ำ การขับถ่าย การอาบน้ำ และการนอน
            - การปฏิบัติงาน นักบินอวกาศจะล่องลอยอยู่ในสภาพไร้น้ำหนักจึงจำเป็นต้องมีสิ่งจับยึดไว้ หรือมีเข็มขัดรัดไว้
            - การรับประทานอาหาร อาหารที่รับประทานจะเป็นอาหารสำเร็จรูปที่บรรจุอยู่ในหลอดคล้ายหลอดยาสีฟัน แต่ในปัจจุบันได้มีการนำอาหารสำเร็จมาบรรจุในถุงพลาสติกด้วยระบบสุญญากาศ โดยขณะรับประทานต้องบังคับให้อาหารอยู่ในภาชนะและต้องวางภาชนะบนแถบแม่เหล็ก
            - การดื่มน้ำ น้ำที่ดื่มต้องบรรจุลงในหลอดแล้วฉีดเข้าปาก
            - การขับถ่าย ส้วมต้องมีมือเกาะและมีเข็มขัดรัดไว้ให้ผู้ใช้นั่งติดกับที่รองรับของเสีย สิ่งที่ขับถ่ายต้องมีเครื่องดูดเก็บไว้
            - การอาบน้ำ นักบินอวกาศจะฉีดน้ำใส่ตัวให้ทั่วแล้วมีผู้ช่วยอีกคนถือเครื่องคอยดูดน้ำที่ออกมา
            - การนอน ต้องนอนในถุงนอนที่ห้อยติดอยู่กับที่แล้วรูดซิบปิดตั้งแต่เท้าถึงหน้าอก แล้วเอาแขนสอดไว้ในสายรัดที่พันรอบเอวเพื่อไม่ให้แขนแกว่งไปมาเมื่อหลับ